فیتاز چیست؟ | آنزیم فیتاز در تغذیه طیور | فیتاز 10000

آنزیم فیتاز (phytase enzyme) زیرخانواده‌ ای از فسفاتازها است که فیتیک اسید را به اجزای کوچکتر مونو، دی، تترا و پنتا فسفات تجزیه می کند و فراهمی زیستی مواد مغذی به ویژه فسفر را افزایش می‌دهد.

فسفر عنصری حیاتی برای رشد و تولید طیور است اما بخش قابل توجهی از فسفر موجود در خوراک طیور به فرم فیتات است که به دلیل عدم وجود فیتاز در جیره طیور، قابل هضم و جذب نیست. این موضوع می‌تواند تأثیر منفی بر رشد و توسعه طیور داشته باشد.

آنزیم فیتاز با هیدرولیز فیتات، فسفر را از آن آزاد می‌کند و به این ترتیب، قابلیت هضم و جذب فسفر توسط طیور را افزایش می‌دهد. اما فیتات ها به طور کامل هضم نمی شوند و بخشی از آن از طریق مدفوع طیور دفع می شود. استفاده از آنزیم فیتاز در تغذیه طیور، مقدار فیتات دفع شده را کاهش می دهد و به این ترتیب، آلودگی محیط زیست را به حداقل می رساند.

از دیگر کاربرد فیتاز در تغذیه طیور، می‌توان به تجزیه فیبر و بهبود عملکرد گوارش اشاره کرد.

عملکرد آنزیم فیتاز در تغذیه طیور

آنزیم فیتاز می‌تواند حدود 30 تا 50 درصد اسید فیتیک موجود در جیره طیور را هیدرولیز کند که در نتیجه آن، کاهش نیاز به منابع فسفر معدنی مثل دی کلسیم فسفات و یا مونو کلسیم فسفات و کاهش هزینه های جیره طیور در بر دارد.

علاوه بر این استفاده از آنزیم فیتاز در تغذیه طیور موجب افزایش آزادسازی پتاسیم از منابع خوارکی و بهبود تعادل آنیون و کاتیون جیره های طیور خواهد شد.

تحقیقات نشان داده است که فیتاز در تغذیه طیور می تواند اثرات ضد التهابی داشته باشد. این امر می تواند به کاهش التهاب در روده و سایر اندام ها کمک کند و به نوبه خود، سلامت کلی پرنده را ارتقا دهد.

هیدرولیز اسید فیتیک باعث افزایش توانایی حیوان در استفاده از اسیدهای آمینه مهمی مثل لیزین، ترئونین، متیونین و آرژنین می شود که در نتیجه موجب کاهش مقدار استفاده از مکمل های اسید آمینه در جیره طیور و در نهایت کاهش هزینه ها می شود.

این آنزیم از نظر مولکولی همانند سایر آنزیم ها دارای ساختار پروتئینی است.

تاثیر آنزیم فیتاز در تغذیه طیور

• کاهش مصرف فسفر معدنی
• افزایش جذب مواد مغذی
• کاهش مصرف اسیدهای آمینه
• بهبود هضم فسفر
• افزایش عملکرد رشد و تولید
• کاهش آثار ضد‌مغذی فیتات ها
• بهبود عملکرد گوارش
• کاهش آلودگی محیط زیست
• کاهش هزینه های خوراک

انواع آنزیم فیتاز

بر اساس منابع تولید میکروارگانیسمی، آنریم های فیتاز میکروبی به سه دسته باکتریایی، قارچی و مخمر تقسیم بندی می شوند. همچنین این آنزیم ها با توجه به pH بهینه فعالیت، شکل ظاهری (مایع، پودر، گرانول) و موقعیت کربن که در آن محدوده فسفوریلاسیون فیتات آغاز می شود، می توانند طبقه بندی شوند.

طبق تحقیقات فیتازهای باکتریایی نسبت به فیتازهای قارچی پایداری بهتری در برابر هیدرولیز پروتئولیتکی دارند. بر اساس موقعیت هیدرولیز فسفات، 4 نوع فیتاز رایج وجود دارد که در بین آنها 6-phytase و 3-phytase کاربردی تر و مهم تر هستند. علاوه بر این، 6-phytase در مقایسه با 3-phytase به دلیل مزایای مربوط به نحوه عملکردش، در تولید خوراک طیور بیشتر استفاده می شود.

میزان مصرف فیتاز در طیور به سن، نژاد، نوع خوراک و وضعیت سلامتی آنها بستگی دارد. به طور کلی، 0.2 تا 0.5 واحد در هر کیلوگرم خوراک برای طیور جوان و 0.1 تا 0.3 واحد در هر کیلوگرم خوراک برای طیور بالغ توصیه می شود.

ساختار مولکولی phytase به صورت زیر می‌باشد: